Humeitepe Hamamı
Milet'in kuzeydeki tepesi olan Humeitepe'in eteklerinde, hamam yapısı bulunmaktadır. Burası Milet'in bilinen yedi hamamından biridir. Nispeten daha küçük olmasına karşın Aslan Limanı'nın kuzeyindeki yerleşim bölgesinde yer alan bütün bir sokak bloğunu (insula) kaplamaktadır. Kompleks muhtemelen MS 1. yüzyılın ortası ile 2. yüzyılın ortası arasına tarihlenmektedir. Kentin ana su boruları MS 79/80 yıllarında genişletildiğinden, bu dönemden sonraya tarihlendiği açıktır.
Termal Hamam kompleksi, asıl hamamların uzun kenarlarda caddeye bakan dükkan sıralarıyla çevrelendiği kompakt bir genel yapı grubu olarak kabul edilmelidir. Yapının güneyinde merkezi bir giriş alanı (vestibül), sütunlarla (peristyl) çevrili iç avluya açılmaktadır. Buna ek olarak, giriş alanında bir üst katın çıkarılabileceği merdivenler ve girişin doğusunda bulunan tuvaletler vardı. İç avlunun ortasında uzun dikdörtgen bir soğuk su havuzu (natatio) vardı. Termal banyoları ziyaret edenler, sıcak banyo odalarında vakit geçirdikten sonra serinlemek için bu alanı kullanabilirlerdi. Ancak soğuk su havuzu hamamların inşa edildiği döneme ait olmayıp, MS 2. yüzyılın ikinci yarısında, yeniden inşa çalışmaları sırasında eklenmiştir. İç avludan kuzeye doğru, birbirini takip eden 3 bölgeye ayrılmış olan asıl banyo bloğuna ulaşılır. İlk bölge, içinde iki sütun bulunan merkezi bir niş (eksedra) ve soyunma odası (Apodyterium) olarak kullanılan iki yan odadan oluşmaktadır. Bu soyunma odalarının her birinin güneyinde küçük bir soğuk su havuzu bulunmaktadır. Bir sonraki bölge, ilkinin kuzeyinde, sıcak banyo alanıdır. Merkezi bir sıcak oda (caldarium), simetrik olarak düzenlenmiş ve daha az güçlü ısıtılan iki sıcak oda (tepidarium) ile çevrilidir. Üçüncü bölge termal banyoları ısıtmak için kullanılıyordu. Thermae'nin geri kalanıyla doğrudan bağlantısı olmayan ve yalnızca sokaktan erişilebilen koridor benzeri, dar odalar düzenlenmiştir. Isıtma sistemi (Hipokaust) orta odada yer almaktaydı. İmparatorluk döneminin sonunda, yani MS 4. yüzyılda, kompleks görkemli, saray benzeri bir konut binasına dönüştürülmüştür.
Metin: Silas Munnecke (Çeviri: Nisan Lordoğlu)
Referanslar
- A. von Gerkan – F. Krischen, Thermen und Palaestren, Milet 1,9 (Berlin 1928) 126–142