Kutsal Kapı

Kutsal Kapı tek ve kompakt bir yapı olmayıp, yapısal önlemlerle birbirine bağlanmış daha eski ve daha genç bir kapıdan oluşmaktadır. Kompleksin adı, Milet şehir merkezinden Didyma'daki Apollon tapınağına giden Kutsal Yol'a dayanmaktadır. Kapı, Kutsal Yol'un kent alanını terk ettiği noktayı işaret etmekte ve çeşitli inşaat aşamaları boyunca kentin surlarının gelişimini göstermektedir.

İki kapı bloğunun temelleri farklı şekilde tasarlanmış ve hizalanmıştır. Daha eski olan dış kapı yapısı, kapının arasına yerleştirildiği iki duvar kulesinin zemin planını işaretleyen üç kat kesme taş duvar örgüsünden izlenebilmektedir. Eşik taşında arabaların açık izleri hala görülebilmektedir ve doğu kulesinde kompleksin bariyer kirişi için girintiler vardır.

Daha genç olan kapı, eskisinin hemen kuzeyinde yer almaktadır ve temeller zemin planının yönünün farklı olduğunu göstermektedir. Bu kapı, diğerine kıyasla çok daha özenli bir şekilde tasarlanmış gibi görünmektedir. Yapı, üç metre genişliğinde bir geçide sahip iki kare odadan oluşmakta ve dışarıdan iki dikdörtgen kule ile çevrelenmektedir. Daha yeni olan kapının inşası eski kapının yerini almak için değil, onu yeni savunma hattına dahil etmek için yapılmıştır.

Böylece yapıların birleşmesiyle üçgen zemin planlı bir avlu kapısı ortaya çıkmıştır. Batıya dönük yeni yönelim, duvarın değişen rotasından kaynaklanmaktadır. Yeni kapıyla aynı zamanda, muhtemelen MÖ 4. yüzyılın ilk yarısında duvar halkası önemli ölçüde kısaltılmıştır. Milet'in MÖ 334 yılında Büyük İskender tarafından kuşatılması sırasında, yalnızca dış kent fethedilmiştir, yani Kalabaktepe'ye kadar olan alan yeni surun dışında bırakılmıştır. Kapı üzerinde korunmuş olan bir yazıt, daha yeni olan kapının İmparator Traianus (MS 98-117) döneminde inşa edildiğini göstermektedir. Prokonsül Q. Iulius Balbus döneminde, MS 100 yılında Didyma'ya giden Kutsal Yol yeniden teraslanmış ve dönşenmiştir. Bu amaçla, eski zamanlarda zemin seviyesi zaten yükselmiş olduğundan, kapı girişine eskisinin üzerinde yeni bir eşik taşı da yerleştirilmiştir. Buna ek olarak, daha yeni olan kapının geçit odalarının her birine, çevredeki kırsal alandan gelen kil borular için bir dağıtıcı olarak bir su havuzu inşa edilmiştir. MS 2. yüzyılda, yeni kapının güneyinde, o zamana kadar çoktan yıkılmış olan eski kapının iki kulesinden birini örten birkaç özenli mezar yapısı inşa edilmiştir. Bilinen son inşaat çalışmasında, güney duvar MS 3. yüzyılda onarılmıştır.

Metin: Silas Munnecke