Hellenistik Peristyl
Kuzey ve güney Agoraları arasındaki alanda, genellikle Hellenistik Peristyl olarak adlandırılan sütunlu salonlarla çevrili geniş bir meydan bulunmaktadır. Doğudaki İon Salonu ve kuzeydeki Capito Hamamı doğrudan meydana bitişik olsa da, komşu kamu binalarına doğrudan erişim yoktur. Duvarlarla sınırları net bir şekilde çizilmiş olan Hellenistik Peristyl böylece, işlevi bugüne kadar kesin olarak açıklığa kavuşturulamamış olan kendi kapalı alanını oluşturur.
Meydanın zemin planının çerçeveleme yapılarıyla birlikte yeniden inşası, öncelikle kısmen açığa çıkarılan temel duvarlarına dayanmaktadır. Yakındaki bir Bizans duvarında yeniden kullanılan bileşenler, mimari tasarım hakkında daha ayrıntılı bilgi sağlamaktadır. Buna göre Hellenistik peristyl, dört tarafı sütunlu salonlarla çevrili bir meydandan oluşuyordu ve bu meydana güneyden bir antre ya da kilitlenebilir bir kapıdan girilebiliyordu. Kuzeyde, işlevi belirsiz birkaç oda kolonadlara bitişiktir. Kuzey tarafındaki sütun dizisinin boyut ve mimari şekil bakımından sapması ilginçtir: Meydan üç taraftan Dor düzenindeki daha alçak salonlarla çerçevelenirken, kuzeyde bitişik sütun dizilerinin üzerinde yükselmiş olması gereken çok daha büyük bir Ion düzeni topluluğu vardır.
Keşfinden ve ortaya çıkarılmasından kısa bir süre sonra, Hellenistik peristyl bir gymnasium veya spor alanı olarak yorumlanmış ve yayımlanmıştır. Ancak bugün bu yorum büyük ölçüde çürütülmüştür, bu alanın daha resmi ya da idari bir işlevi olduğu varsayılmaktadır. Örneğin, burada siyasi bir organın ya da bir mahkemenin yer aldığı düşünülebilir. Bu bağlamda, güneydeki tek bir kapıdan geçen kilitlenebilir geçiş, Hellenistik peristyle bir ayrıcalık ve çevredeki kamusal kentsel alandan uzaklaşma havası verdiği için heyecan vericidir. Muhtemelen sadece bazı önemli şahsiyetlere, genel halkı dışarıda bırakarak belirli faaliyetleri gerçekleştirmek üzere bu alana giriş izni verilmiştir. İlgili yapı süslemelerinin stilistik analizi ve Bouleuterion'un yapı süslemeleriyle açık paralellikler temelinde, Hellenistik peristyl MÖ 2. yüzyılın başına tarihlenmektedir. Bu dönemde meydan hala boş olmalıdır, MS 1. yüzyıla gelindiğinde ise bitişikteki Ion Galerisi ve Capito Hamamı inşa edilmiştir. Yakındaki bir Bizans duvarında yapının yeniden kullanılan mimari unsurlarının bulunmasından da anlaşılacağı üzere meydan muhtemelen Bizans döneminde terk edilmiştir.
Metin: Fabian Sliwka
Referanslar
-
von Gerkan – F. Krischen, Thermen und Palaestren, Milet 1,9 (Berlin 1928) 1–22
-
B. Emme, Peristyl und Polis. Entwicklung und Funktionen öffentlicher griechischer Hofanlagen, Urban Spaces 1 (Berlin 2013) 113–118
-
B. Emme, in: P. Niewöhner, Milet/Balat (Istanbul 2016) 78–79